Testament stanowi jedyną dopuszczalną czynność prawną pozwalającą rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Nierzadka jest sytuacja kiedy przyszły spadkodawca chce zadecydować kto i w jakim zakresie ma otrzymać majątek, który skrzętnie gromadził przez całe swoje życie.
Możliwość sporządzenia testamentu, ale również jego ewentualnego późniejszego odwołania, ma każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, czyli po prostu osoba pełnoletnia (informacyjnie tylko dodam, że ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły trzynaście lat i osoby ubezwłasnowolnione częściowo).
Nie jest możliwe sporządzenie testamentu wspólnie z inną osobą, ponieważ testament może zawierać rozporządzenie tylko jednej osoby. Testament wspólny będzie powodował nieważność zawartych w nim oświadczeń woli.
Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego część. Może to uczynić na kilka sposobów – niszcząc testament lub pozbawiając go cech koniecznych dla jego ważności (np. usunięcie podpisu). Może także dokonać w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.
Spadkodawca może również sporządzić nowy testament. W takiej sytuacji pamiętać należy, że jeśli nie zostanie zaznaczona wola odwołania poprzedniego testamentu, to odwołane zostaną tylko te postanowienia, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Jednym ze sposobów sporządzenia testamentu jest jego odręczne napisanie, opatrzenie podpisem i datą (jest to tzw. testament holograficzny).
Warto podkreślić, że przy sporządzaniu testamentu niedopuszczalne jest wykorzystanie urządzeń utrwalających pismo w sposób mechaniczny (np. maszyna do pisania lub komputer). Niedopuszczalne również jest spisanie oświadczenia woli przyszłego spadkodawcy przez inną osobę i późniejsze osobiste podpisanie przez testatora.
Jeżeli natomiast brak jest daty, ale nie wywołuje on wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów nie będzie on pociągać nieważności testamentu własnoręcznego.
Innym rodzajem jest testament w formie aktu notarialnego. Jego kształtu nie przewiduje kodeks cywilny, stosować tu zatem należy przepisy o notariacie.
Ostatnim rodzajem testamentów zwykłych, jest testament allograficzny, sporządzany w ten sposób, że w obecności dwóch świadków spadkodawca oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
Takie oświadczenie należy spisać w protokole, podając oczywiście datę jego sporządzenia i odczytać w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli z jakiegoś powodu spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu. Testamentu allograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme.
Foto: Calum MacAulay (usnplash.com)
