w Prawo rodzinne

Jak wskazywałem we wpisie dotyczącym majątku wspólnego i osobistego, z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa, ale mogą oni również uregulować kwestie majątkowe zawierając umowę w formie aktu notarialnego. W ten sposób możliwe jest rozszerzenie lub ograniczenie wspólności majątkowej albo ustanowienie rozdzielności majątkowej lub rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Umowa.

Dla ważności umowy małżeńskiej konieczne jest jej zawarcie w formie aktu notarialnegoIntercyza sporządzona w formie ustnej albo spisana przez samych małżonków (w formie zwykłej umowy cywilnoprawnej) będzie nieważna.

Umowa majątkowa małżeńska może zarówno poprzedzać zawarcie małżeństwa, jak i być zawarta w czasie jego trwania. Nie ma też przeszkód by została zmieniona a nawet rozwiązana. Jeśli do rozwiązania umowy dojdzie w czasie trwania małżeństwa, w braku odmiennych postanowień, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa.

Przejdźmy jednak do zwięzłego przedstawienia charakterystycznych cech poszczególnych umów.

Wspólność majątkowa.

W przypadku chęci umownego rozszerzenia wspólności majątkowej na składniki majątku osobistego małżonków należy pamiętać, iż niemożliwe jest jej rozszerzenie na:

1) przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny;
2) prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
3) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
4) wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
5) niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

Jeżeli małżonkowie rozszerzyliby wspólność ustawową z pominięciem powyższych ograniczeń to zapis taki uważany będzie za nieważny.

Istotna jest także okoliczność, iż jeżeli wierzytelność powstała przed rozszerzeniem wspólności, wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden małżonek, może żądać zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona.

Rozdzielność majątkowa.

W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później, a przy tym samodzielnie nim zarządza.

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.

Dorobkiem każdego z małżonków jest rzeczywisty wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej; stanowi go różnica pomiędzy wartością majątku małżonka w dacie zawarcia umowy majątkowej a wartością jego majątku w dacie rozwiązania umowy.

Obliczanie dorobków każdego z małżonków rządzi się swoimi prawami, są bowiem pewne składniki, których do dorobku się nie wlicza – jeśli nie umówiono się inaczej, pomija się:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem umowy majątkowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie
4) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
5) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
6) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
7) oraz przedmioty nabyte w zamian za składniki wymienione powyżej.

Ponadto, są też składniki, których wartość należy doliczyć:

1) darowizny dokonane przez jednego z małżonków, z wyłączeniem darowizn na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz drobnych zwyczajowo przyjętych darowizn na rzecz innych osób;
2) usługi świadczone osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego małżonka;
3) nakłady i wydatki na majątek jednego małżonka z majątku drugiego małżonka.

Po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.

Powyższe stanowi zarys przepisów związanych z umownymi ustrojami małżeńskimi. Pamiętaj, że przed sporządzeniem umowy zawsze warto wcześniej skonsultować się z adwokatem i rozwiać ewentualne wątpliwości.

Fot.: Helloquence (unsplash.com)

Podobne wpisy

Start typing and press Enter to search